Miasto to przestrzeń wykorzystywana zarówno przez kierowców, pieszych, rowerzystów jak i osoby niepełnosprawne. Jej podział powinien być sprawiedliwy - tak aby zadbać o wygodę wszystkich użytkowników i środowisko. Dlatego Warszawa zmienia swoje ścisłe centrum, przywraca równowagę i działa na rzecz zrównoważonej mobilności, promując transport publiczny i rowery.
Za nami Europejski Tydzień Zrównoważonego Transportu. Zwieńczył go tradycyjnie Europejski Dzień bez Samochodu, podczas którego Warszawskim Transportem Publicznym (WTP) można było podróżować bezpłatnie. Stolica, jak co roku namawiała kierowców do przesiadki. Z danych Zarządu Transportu Miejskiego wynika, że w Europejskim Dniu bez Samochodu liczba pasażerów wzrasta o kilka procent (w porównaniu do typowego dnia roboczego), w tym roku było to ok. 7 proc. A część z tych osób po „wypróbowaniu” transportu publicznego przesiada się do niego już na stałe.
Dlaczego warto się przesiąść do WTP? Bo to się po prostu opłaca. Za 98 zł można przez 30 dni jeździć wszystkimi pojazdami WTP oraz pociągami Kolei Mazowieckich i Warszawskiej Kolei Dojazdowej w obydwu strefach biletowych.
I jest przyjazne środowisku. Jak wynika z badań, samochód emituje ok. 140 g/km dwutlenku węgla na osobę, autobus tylko 11 g/km na osobę, a pociąg niespełna 60. Statystycznie w Warszawie w jednym samochodzie jedzie ponad jedna osoba (nie jest to nawet dwóch podróżnych). Autobus i tramwaj zabierają po ponad 100 osób, pociągi SKM kilkuset a metra ponad tysiąc pasażerów. Mniej samochodów to mniej zanieczyszczeń w powietrzu i mniejsza emisja dwutlenku węgla.
Podróż WTP może być „czasem dla siebie” – bez napięcia związanego z prowadzeniem samochodu w dużym ruchu ulicznym, czy szukaniem miejsca parkingowego. Zaoszczędzony czas można przeznaczyć np. na lekturę. A stolica ma być właśnie miastem w którym dobrze się żyje - mieszka, odpoczywa, można się rozwijać i wygodnie przemieszczać.
Budujemy nowoczesny, ekologiczny transport
Do domu, szkoły, miejsca pracy, teatru czy kina najlepiej dojechać transportem publicznym. Będzie szybko i bezpiecznie. Metrem można przejechać przez całe miasto z północy na południe w niecałe 40 minut. Atrakcyjna sieć połączeń WTP pozwala dotrzeć do najodleglejszych rejonów miasta i aglomeracji oraz wszystkich ważnych miejsc (urzędy, służba zdrowia, instytucje). A rozkłady są skoordynowane np. z koleją.
Miasto dba o to, by Warszawski Transport Publiczny był ekologiczny, ogranicza emisję szkodliwych substancji i poziom hałasu na ulicach, wymieniając stare pojazdy na nowoczesny tabor. Autobusy spalinowe są sukcesywnie zastępowane przez pojazdy nisko- i zeroemisyjne – hybrydy, gazowce i elektryki (do 2030 r. liczba autobusów o napędzie konwencjonalnym zmniejszy się już o połowę). I oszczędny - nowe pociągi i tramwaje wykorzystują rekuperację, czyli odzyskują energię odzyskiwaną wytwarzaną podczas hamowania.
Ciche i bezpieczne dla klimatu elektryki (162 autobusy) wożą już warszawiaków na wielu liniach w centrum miasta, w rejonach gęstej zabudowy – w tym na reprezentacyjnym Trakcie Królewskim. A stale rozbudowywana sieć ładowarek wtyczkowych i dotykowych, pozwala na ich efektywną eksploatację. W tej chwili autobusy elektryczne Miejskich Zakładów Autobusowych korzystają z trzech ładowarek pantografowych i ponad 150 urządzeń wtyczkowych na zajezdniach. Dodatkowo mogą się doładowywać w 11 punktach ładowania na pętlach: Spartańska, Esperanto, Szczęśliwice, Nowodwory, Konwiktorska i Chomiczówka. Niebawem siec rozszerzy się o kolejnych dziewięć ładowarek, w tym aż sześć na pętli Wilanów (łącznie o mocy 2,5 megawata).
Stołeczna komunikacja jest przyjazna dla osób z niepełnosprawnościami, osób starszych i rodziców podróżujących z dziećmi w wózkach. Linie autobusowe są już obsługiwane wyłącznie przez pojazdy niskopodłogowe, podobnie linie Szybkiej Kolei Miejskiej.
Sukcesywnie – dzięki zakupom – rośnie też liczba tramwajów niskopodłogowych. Pierwsze dwa dostarczone pojazdy Hyundai (ze 123 zamówionych) przeszły już wszystkie wymagane testy i mogą samodzielnie poruszać się po ulicach. Warszawiacy mogli się nimi przejechać podczas tegorocznych Dni Transportu Publicznego. To jeden z największych kontraktów na tabor tramwajowy zawarty kiedykolwiek w Polsce i w Europie – na kwotę 2,245 mld złotych. Po zrealizowaniu tego zamówienia w stolicy będzie aż 430 tramwajów niskopodłogowych (70 proc. taboru).
Trwa produkcja Impulsów 2 dla warszawskiej Szybkiej Kolei Miejskiej. Pierwszy z 21 pojazdów jest już gotowy i niedawno przechodził testy na torze w Żmigrodzie. Wartość tego kontraktu to blisko 668 milionów złotych brutto. Pierwsze nowe pociągi zostaną dostarczone do stolicy wiosną 2022 roku. Zapewnią dodatkowe miejsca dla pasażerów w godzinach szczytu i po zakończeniu prac na torach pozwolą na uruchomienie nowych połączeń np. do Piaseczna.
W kolejny etap wkroczyła też produkcja 37 nowych jednoprzestrzennych pociągów Skoda Varsovia. Wybrano właśnie wyposażenie i wystrój wagonów metra, gotowe pudła są już malowane. Kontrakt o wartości 1,308 mld zł netto przewiduje dostawę aż 222 wagonów a pierwszy skład powinien dotrzeć do stolicy już pod koniec tego roku. Nowe pociągi zasilą obecny tabor (75 składów) i pozwolą na zapewnienie wysokiej częstotliwości i komfortu kursowania na obu liniach metra.
II linia jest obecnie rozbudowywana na Bemowie i Targówku. Na północno-wschodnim odcinku metra powstają trzy stacje: C19 „Zacisze”, C20 „Kondratowicza” i C21 „Bródno” a na zachodnim, na styku Woli i Bemowa dwie: C05 "Ulrychów" i C04 "Bemowo". W dwie kolejne niedziele września warszawiacy mieli okazję zobaczyć postęp prac na stacjach C04 Bemowo i C20 Kondratowicza. W rozstawionych przed placami budowy namiotach prowadzone były animacje dla najmłodszych. Licznie przybyli goście, w zorganizowanych grupach wraz z przewodnikami zeszli na peron stacji, zobaczyli również pomieszczenia techniczne: wentylatornię i podstację energetyczną. Łącznie stacje odwiedziło około 3000 osób. Prace na obu odcinkach zakończą się już latem przyszłego roku.
Ekologicznie, z priorytetem
Sukcesywnie zazieleniają się kolejne torowiska, które dodają uroku i elegancji stołecznym ulicom, obniżają poziom dźwięków wydawanych przez tramwaje (nawet o kilka decybeli), filtrują spaliny, wchłaniają wilgoć i obniżają temperaturę.
W stolicy jest już ponad 25 km zielonych torów. We wrześniu oddano do użytku tory na Winnicę o długości kilometra, od ulicy Strumykowej w pobliże ulicy Leśnej Polanki. Do 2023 roku zaplanowano budowę 13 km tras tramwajowych – m.in. do Wilanowa wraz z odgałęzieniami na ul. Gagarina i Św. Bonifacego oraz na ul. Kasprzaka. Trwa też przygotowywanie koncepcji i dokumentacji tramwaju na Zieloną Białołękę i linii wzdłuż ul. Modlińskiej.
Transport jest uprzywilejowany. Na ponad 60 proc. warszawskich skrzyżowań (160 z 255), przez który przejeżdżają obecnie tramwaje jest już „zielona fala”. System wykrywa nadjeżdżające wagony i przełącza sygnalizację na skrzyżowaniu tak, by podjeżdżający pojazd nie czekał na zmianę świateł. Co znacznie skróciło czas podróży np. linią 17 i 31.
Rośnie też sieć stołecznych buspasów dla komunikacji miejskiej (obecnie 68,5 km wydzielonych pasów). W tym roku wyznaczono pas na ulicy Bitwy Warszawskiej 1920 r., a następne pasy dla autobusów o łącznej długości około 38 km pojawią się w kolejnych 9 lokalizacjach. Są to zarówno stałe buspasy, jak i takie, które usprawnią podróże podczas remontu estakad Trasy Łazienkowskiej.
Wprowadzane są priorytety dla autobusów. Nowoczesne autobusy wysyłają dane o pozycji, prędkości, numerze linii. A specjalna aplikacja je zbiera, analizuje i przekazuje do sterownika na konkretnym skrzyżowaniu. Wszystko dzieje się w czasie rzeczywistym. Taki system działa m.in. na ulicy Radzymińskiej. I będzie dalej rozbudowywany.
Zazieleniaja się też … stołeczne przystanki. Na dachach 20 warszawskich wiat przystankowych wyłożono już dywany rozchodnikowe. Rozchodnik ogranicza zapylenie powietrza o ok. 15-20 proc. i pochłania rocznie 7,3 kg dwutlenku węgla. W upalne dni obniża temperaturę pod dachem o 3-5 stopni Celsjusza. A w czasie deszczu magazynuje nawet 150 litrów wody, co przyczynia się do tak bardzo pożądanej retencji wody opadowej. Dzięki długiemu okresowy kwitnienia sprzyja także owadom.
Na przystankach montowane są ogniwa fotowoltaiczne – instalacja pobiera energię słoneczną i przekształca ją w elektryczną. Oświetlane są tablice z informacją pasażerską. Światło włącza się po zmierzchu i osiąga natężenie na poziomie 50 proc., rozświetla się do pełnej mocy, gdy ktoś wejdzie pod zadaszenie. Stanęły już cztery takie oszczędne i przyjazne środowisku wiaty (nie korzystają z prądu z sieci i nie potrzebują przyłącza energetycznego) a ZTM planuje montaż kolejnych dziesięciu.
Na pierwszych dwóch tramwajowych przystankach (Muzeum Powstania Warszawskiego i placu Zawiszy) działają już zawsze aktualne elektroniczne rozkłady jazdy - wykorzystujące technologię e-papieru połączoną z przetwarzaniem w chmurze danych z GPS. To pierwsze tego typu rozwiązanie w Polsce. Kolejne niebawem pojawią się przy stacji Metro Marymont i na ulicy Nowowiejskiej, przy al. Niepodległości. Każda z tablic składa się z dwóch części - na pierwszej znajduje się szczegółowy rozkład jazdy linii tramwajowych z godzinami i minutami odjazdu kolejnych pojazdów a na drugiej – za ile minut dokładnie przyjedzie tramwaj i w jakiej kolejności składy będą podjeżdżały na przystanek. Nowe rozkłady jazdy zużywają bardzo mało energii.
Na dwóch kółkach
Jednym z filarów zrównoważonej mobilności (wsparcie komunikacji zbiorowej i alternatywa dla samochodu) jest rower. Z pomiarów ruchu w stolicy wynika, że coraz więcej osób przesiada się na jednoślady – z roku na rok ich liczba rośnie o ok. 20 proc. Jeszcze 10 lat temu warszawscy rowerzyści mieli do dyspozycji ok. 275 km dróg dla rowerów, aktualnie jest ich ponad 685 km.
W ciągu kilku lat powstały długie, spójne korytarze rowerowe łączące kilka dzielnic: wzdłuż al. Stanów Zjednoczonych, Radzymińskiej, Połczyńskiej, Okopowej, Towarowej, Żwirki i Wigury czy Puławskiej. Rozwija się też sieć tras dla jednośladów w centrum: powstała droga dla rowerów na al. Jana Pawła II, trwa budowa kolejnego odcinka na Marszałkowskiej i przejazdu przez rondo Dmowskiego.
Warszawiacy pokochali też system rowerów miejskich Veturilo, który już 9. rok stanowi ważne uzupełnienie komunikacji publicznej i pozwala szybko dotrzeć do celu, zwłaszcza w zatłoczonym centrum miasta.
Do przesiadki do transportu i pozostawienia samochodu w domu zachęca też postępująca integracja taryfowa, rozszerzanie zasięgu działania 1. strefy biletowej oraz rozwinięty jest system parkingów przesiadkowych typu P+R (Parkuj i Jedź).
Warszawski Transport Publiczny w liczbach
W aglomeracji jest ponad 200 linii autobusowych i 30 tramwajowych. Codziennie w godzinach szczytu po Warszawie i aglomeracji jeździ ponad: 1600 autobusów, 400 składów tramwajowych, 54 pociągi metra i 28 pociągów Szybkiej Kolej Miejskiej.
Bilety WTP można kupić w ponad 5 tys. miejsc – biletomatach stacjonarnych i mobilnych (wszystkie autobusy, tramwaje i pociągi SKM są wyposażone w biletomaty), punktach sprzedaży oraz w Punktach Obsługi Pasażerów.
