Szybujące ceny paliw kopalnych wpływają na standard życia i zwiększają ryzyko ubóstwa energetycznego kolejnych milionów Europejczyków. Sposobem na poradzenie sobie z tym wyzwaniem jest drastyczna redukcja uzależnienia od gazu poprzez większe wykorzystanie odnawialnych źródeł energii oraz wspieranie termomodernizacji. Kluczowe działania interwencyjne w tym kierunku omawiane były podczas spotkania zainicjowanego przez przewodniczącego i wiceprzewodniczącą organizacji C40 oraz sekretarz generalną Międzynarodowej Konfederacji Związków Zawodowych. Do dyskusji zaproszono liderów międzynarodowych i europejskich związków zawodowych, przedstawicieli Międzynarodowej Agencji Energetycznej oraz włodarzy europejskich miast należących do C40, w tym Warszawę.
Wnioski ze spotkania
Przedstawiciele miast ostrzegli, że obecny kryzys związany z ubóstwem energetycznym wynika z błędnych decyzji podjętych w przeszłości. Zaproponowali również plan awaryjny dla Europy, aby obniżyć rachunki za energię dla gospodarstw domowych oraz przyspieszyć sprawiedliwą transformację energetyczną. Analiza C40 wskazuje, że 55% gazu zużywanego w miastach należących do tej organizacji służy do ogrzewania i chłodzenia budynków mieszkalnych, co powoduje uzależnienie mieszkańców od niestabilnych paliw kopalnych. Z drugiej strony inwestycje w branże związane z termomodernizacją i efektywnością energetyczną w Europie zapewniają trzykrotnie wyższą liczbę miejsc pracy niż w przypadku inwestycji związanych z gazem ziemnym.
Merowie Barcelony, Glasgow, Heidelbergu, Londynu, Mediolanu i Oslo oraz prezydent Warszawy zobowiązali się do współpracy ze związkami zawodowymi, rządami krajowymi oraz Międzynarodową Agencją Energetyczną na rzecz wzmocnienia działań w kierunku realizacji planów klimatycznych. Merowie wezwali również rządy swoich krajów do wsparcia miast poprzez przekazanie niezbędnych środków finansowych i uprawnień oraz apelowali o wzmocnienie reakcji na kryzys związany z ubóstwem energetycznym.
– Brak szybkich działań ze strony rządów w zakresie niskoemisyjnej transformacji sprawił, że osoby starsze i najbardziej bezbronne są narażone na zanieczyszczenie powietrza i muszą płacić rachunki za energię przekraczające ich możliwości finansowe. Europejskie miasta uniezależnią się od gazu i węgla jedynie dzięki wspólnym, natychmiastowym działaniom polegającym na termomodernizacji każdego domu i biura oraz ich zasilaniu energią ze źródeł odnawialnych, a także zadbaniu o infrastrukturę rowerową, która zapewni tańszą, szybszą i bezpieczniejszą alternatywę dla jazdy samochodem. Włodarze miast i liderzy związków zawodowych stworzyli dzisiaj plan, który ma to zapewnić – mówi Mark Watts, dyrektor wykonawczy organizacji C40 Cities.
– Wojna w Ukrainie przełożyła się na gwałtowny wzrost cen energii, który uderza w najbiedniejszych warszawiaków. Wielu z nich wciąż mieszka w słabo ocieplonych domach, ogrzewanych starymi piecami i paliwami niskiej jakości, które zwiększają zanieczyszczenia powietrza. Aby to zmienić, oferujemy dotacje na pompy ciepła i panele słoneczne. Ale ubóstwo energetyczne widać też w mieszkaniach komunalnych niepodłączonych do sieci ciepłowniczej. Ich lokatorzy zmuszeni są do korzystania z grzejników elektrycznych i płacenia wyższych rachunków. I to tutaj widzimy największe wyzwanie – szeroko zakrojoną i bardzo kosztowną termomodernizację budynków – mówi Rafał Trzaskowski, prezydent m. st. Warszawy.
Plan Awaryjny przeciw ubóstwu energetycznemu i apel do rządzących
Aby chronić przed ubóstwem energetycznym najbardziej zagrożonych mieszkańców, włodarze miast zaproponowali Dziesięciopunktowy Plan Awaryjny dla europejskich miast. Wskazywali w nim m. in. na konieczność przyspieszenia inwestycji w termomodernizację budynków miejskich i mieszkań komunalnych oraz zasilanie ich energią odnawialną; zapewnienie dostępu do rzetelnych porad i wyeliminowanie marnotrawstwa energii; odwrócenie rosnącej zależności miast od gazu oraz zmniejszenie popytu na ropę poprzez stworzenie przystępnych cenowo i przyjaznych dla środowiska alternatywnych form transportu.
Organizacja C40 Cities Climate Leadership Group
C40 to sieć zrzeszająca blisko 100 włodarzy największych miast świata, którzy podejmują działania na rzecz łagodzenia kryzysu klimatycznego. Przedstawiciele miast należących do grupy C40 zobowiązują się do postępowania zgodnie z nauką, i pamiętając o potrzebach ludzi, do pomocy w ograniczaniu globalnego ocieplenia do poziomu 1,5°C oraz budowania zdrowego i odpornego społeczeństwa równych szans.
