Serwis korzysta z plików cookies. Korzystanie z witryny oznacza zgodę, że będą one umieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Mogą Państwo zmienić ustawienia dotyczące plików cookies w swojej przeglądarce.

Dowiedz się więcej o ciasteczkach cookie klikając tutaj

Warszawa w świetle Rocznika Statystycznego

25-05-2022 21:17 | Autor: Prof. dr hab. Marian Marek Drozdowski
Pani Zofii Kozłowskiej dyrektorce Urzędu Statystycznego w Warszawie oraz zespołu redakcyjnemu Rocznik - Tomaszowi Zegara, Małgorzacie Bieńkowskiej i Joannie Podolskiej należą się słowa uznania za to, że w trudnym czasie pandemii wzorowa przygotowali kolejny Rocznik Statystyczny Warszawy 2021, którego dane obejmują okres poczynając od 2000 do końcówki 2020 roku.

Informacje demograficzne

Powierzchnia Warszawy wzrosła w tym czasie z 494,3 do 517,2 km. kw, a jej ludność ,( wg stanu na 31 XII )wzrosła z 1672,4 do 1792,4 tys. Odsetek kobiet zmniejszył się od 118 w 2017 r. do 117 w 220 r. Liczba małżeństw na 1000 ludności zmalała gwałtownie w 2020 do 4,0 wynosząc 5,3 w 2010 r. To istotny przejaw rewolty obyczajowej rozpoczętej w 2016 r. W 2020 r poważnie wzrósł wskaźnik zgonów na 1000 ludności z 10,6 w 2000 r. do 12, 4 w 2020 r. trwający od 2010 r dodatni przyrost naturalny załamał się w 2020 r . wynosząc – O,8 promila.

Bardziej optymistyczna sytuacja panowała w prezentowanym okresie ma warszawskim rynku pracy , ponieważ liczba pracujących wzrosła z 762, 4 do 966. 8 tys., to jest z 456 do 539 na 1000 ludności . Udział kobiet wśród pracujących wzrósł z 50,7 do 52,8 %

Liczba pracujących w przemyśle warszawskim wzrosła z 152, 4 w 2010 r do 185,1 tys. w 2020 r. w budownictwie natomiast spadła z 54,8 do 51,8 tys.

Nakłady inwestycyjne w cenach bieżących w mln PLN wzrosły z 19618,6 w 2010 r, do 29066, 1 w 2020 r. W pierwszym roku pandemii buły one niższe od roku 2019 o 2376,4 mln wynosząc n jednego mieszkańca w 2020 r. 16205,1 PLN.

Służba zdrowia i opieka społeczna

Pierwszy rok pandemii skoncentrował uwagę opinii publicznej na sytuacji w warszawskie służbie zdrowia i opiece społecznej. W 2020 mieliśmy w Warszawie 9098 lekarzy, 1074 dentystów, 14311 pielęgniarek i 1954 położnych. W porównaniu do stolic europejskich w stosunku do liczby mieszkańców widać było w Warszawie niedobór pracowników i ich skromny przyrost w latach 2000-2020, szczególnie pielęgniarek.

W 2020 r. mieliśmy 1398 przychodni lekarskich, z których mniejszość stanowiły przychodnie wielofunkcyjne. Były one nieprzygotowane do akcji masowych szczepień, np. na grypę, tym bardziej na covid. Liczba porad udzielanych na jednego mieszkańca w ciągu roku w 2019 r wynosiła 13,2, w 2020 r. 11,9.

W 2020 r, Warszawa miała 54 szpitale, w 2014 r. 58. Znaczna część warszawskich szpitali wymaga kapitalnych remontów. Niektóre nadają się tylko do zburzenie. Liczba łóżek w warszawskich szpitalach na 1000 mieszkańców, wynosząc 6,8 w 2020 była najniższa w Europie. Należy dodać, że z łóżek tych korzysta znaczna ilość rodaków pochodzących spoza Warszawy, a dzisiaj uchodźców ukraińskich.

Rośnie w Warszawie liczba dzieci i młodzieży będących pod opieką lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, która wzrosła z 31472 w 2010 do 71334 w 2020 r. Wśród schorzeń dominują alergie, zaburzenia rozwoju, niedokrwistość, zniekształcenia kręgosłupa, choroby oka, otyłość. Statystyka nie objęła schorzeń wynikłych z braku równowagi psychicznej.

Wśród osób w wieku 19 lat i więcej pod opieką lekarza podstawowej opieki zdrowotnej dominowały w 2020 r.: choroba nadciśnieniowa (221649), choroby układu mięśniowo-kostnego i tkanki łącznej (209987), przewlekłe choroby układu trawiennego (89455), choroby tarczycy (55133), nowotwory (42498). Blisko 50 % dorosłych mieszkańców Warszawy cierpi na różne schorzenia, wśród seniorów 65 lat i więcej odsetek ten przekracza 90. W sytuacji kiedy liczba aptek w ciągu lat 2010-2020 wzrosła dwukrotnie, do 602 (wszystkie są prywatne ), a ceny większości lekarstw i prywatnych usług lekarskich poszybowały jeszcze wyżej, wielu emerytów i rencistów nie stać na wykup podstawowego zestawu lekarstw im przypisanych, nawet tzw zamienników. Polskę i Warszawę czeka w najbliższym czasie wielka, kosztowna reforma służby zdrowia.

Lepsze sytuacja w Warszawie jest w dziedzinie pomocy społecznej. Decyzje ostatnich lat Rządu Polskiego i samorządu ograniczyły poważnie strefę ubóstwa w Warszawie. W 2020 r. istniało 1115 rodzin zastępczych. Potrzeby w tej dziedzinie są znacznie większe. Liczba rodzinnych domów dziecka wynosiła w tym roku 11. Liczba placówek opiekuńczo - wychowawczych wzrosła z 47 w 2015 roku do 52 w 2020 r. z 639 wychowankami. 84 placówek dziennego wsparcia utrzymuje 2377 wychowanków. Poważną rolę odgrywają świadczenia wychowawcze „ Rodzina 500 +”, które w 2020 r. objęły 332759 dzieci warszawskich, a świadczenia na nie w tysiącach złotych wynosiły w tym roku 1997689,1 zł. Warszawa w 2020 posiadała 51 domów i zakładów opieki społecznej, w tym 18 dla osób w podeszłym wieku i 15 dla osób bezdomnych. Istniej w Warszawie także doraźna pomoc społeczna dla osób w podeszłym wieku, osób przewlekle psychicznie chorych, dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży.

Kultura

Warszawa jest największym centrum wydawniczym, Rzeczypospolitej wydając co roku w latach 2010-2020 od 12,3 tys. 19,5 tys. nowych tytułów książek. Dominowała literatura piękna, wydawnictwa popularne, wydawnictwa naukowe. Skromna jest liczba wydawanych w Warszawie tytułów gazet codziennych – 12, w przeciwieństwie do liczby tytułów czasopism i innych periodyków, wynoszącej w 2020 roku – 1875. W tymże roku Warszawa miała 265 placówek bibliotecznych i 353 tys. czytelników. W latach 2010-2020 zmalała liczba galerii sztuki w naszym mieście z 50 do 37, a liczba wystaw z 601 do 228. Mimo że liczba muzeów od 10 lat jest taka sama – 61, to liczba ich zwiedzających gwałtownie zmalała. Wzrosła w latach 2010-2020 liczba kin stałych z 24-do 32 przy zmniejszającej się liczbie i widzów z 6544,6 do 2424,8 tys. Żaden polski film w tym czasie nie stał się szlagierem filmowym na wielką skalę. Tragiczna zmalała w traktowanym okresie liczba widzów i słuchaczy w 7 teatrach muzycznych, 3 operach, 4 operetkach, w Filharmonii, 2 orkiestrach symfonicznych i kameralnych i Zespołu Pieśni i Tańca - Mazowsze. W 2020 r Warszawa miała 37 teatrów, w większości prywatnych, w tym 30 z własnym zespołem artystycznym. W latach 2010-2020 drastycznie spadła liczba widzów w teatrach stołecznych z 2680 do 1154,0 tys.

Edukacja i nauka

Likwidacja gimnazjów spowodowała wzrost liczby szkól podstawowych z 290 w roku szkolnym 2010/11 do 408 w roku 2020/21. Zmniejszyła się w tym czasie liczba liceów ogólnokształcących z 228 do 210 i niestety wbrew potrzebom rynku pracy liczba techników z 77 do 54 i szkół policealnych z 116- do 72. Rynek pracy wymusił likwidację 13 prywatnych uczelni warszawskich. W 2020/21 Warszawa miała 68 uczelni, w których studiowało 233375 studentów, o 66,8 tys mniej niż w 2010/21 roku akademickim.

Niepokój wywołać mogą kierunki studiów na uczelniach warszawskich, biorąc pod uwagę ich absolwentów w roku 2019/2020. Na ogólną ich liczbę 49 342 absolwenci medycyny stanowili 3043, opieki społecznej 144, higieny i bezpieczeństwa 2, natomiast biznesu i administracji 11255, nauk społecznych 6938, technologii informacyjnych 983, a nauk inżynieryjno-technicznych 3900. Z taką strukturą młodej polskiej inteligencji trudno będzie przezwyciężać skutki społeczne pandemii i modernizować w duchu konkurencyjnym polską gospodarkę.

Stopień integracji warszawskiej inteligencji jest dzisiaj bardzo skromny, biorąc pod uwagę anemiczną działalność towarzystw naukowych na czele z Warszawskim Towarzystwem Naukowym.

Nakłady na działalność badawczo- rozwojową w roku 2020 wynosiły w Warszawie, w cenach bieżących, 10495,1 mln zł, w tym na nauki medyczne i nauki o zdrowiu 1242,5 mln, na nauki społeczno-humanistyczne i sztukę 1073,8 i na nauki inżynieryjno techniczne 5154,7. Mimo wspomnianych zjawisk i preferencji finansowych tylko 2607 profesorów warszawskich pracowało w zakładach badawczo - rozwojowych, głównie w usługach, w przemyśli i placówkach przetwórstwa przemysłowego było ich 17.

Na tle polskich miast wojewódzkich Warszawa w 2020 r. wyróżniała się wysokim wskaźnikiem kobiet (117) i ludności w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym (75), dodatnim saldem migracji na 1000 ludności (5,7), najwyższym przeciętnym wynagrodzeniem miesięcznym (6456, 84 zł) i najniższą stopą bezrobocia (1,3).

Bilans pierwszego roku pandemii

Rok ten zahamował tempo rozwoju liczby ludności stolicy. Wskaźnik zgonów na 1000 ludności wzrósł, w tym czasie z 10.7 do 12,4. W 2020 r Warszawa zamieniła dodatni przyrost naturalny na ujemny, wynoszący -0,8. Poważnie zmniejszyły się nakłady inwestycyjne poza budownictwem mieszkaniowym.

W roku 2020 w wielu dziedzinach życia kulturalnego stolicy wystąpił wyraźny regres. W ruchu wydawniczym książek i czasopism, we frekwencji w kinach, teatrach, galeriach artystycznych, muzeach.

Wróć