– Spotykamy się dzień po 4 czerwca, który jest rocznicą pierwszych prawie wolnych wyborów z 1989 r. To dla nas data symboliczna, jest też świętem miasta. Od wielu miesięcy, planując spotkanie Paktu Wolnych Miast, wybraliśmy właśnie ten ważny dla nas wszystkich dzień. Wtedy zaczął się koniec komunizmu – mówił Rafał Trzaskowski, prezydent m. st. Warszawy, odnosząc się do tematu konferencji „Reshaping Democracy?”. Prezydent nawiązał również do marszu w obronie praworządności, demokracji i wartości europejskich.
– Wczorajsza demonstracja pokazała olbrzymie poparcie polskiego społeczeństwa dla silnej demokracji. Pokazała sprzeciw wobec łamania konstytucji i upolityczniania instytucji, które powinny być niezależne. Pokazała sprzeciw wobec pomysłów zakładania bolszewickich komisji, które miałyby zastępować sądy. To też dla nas ważne, ponieważ wielokrotnie powtarzamy, że jeśli mamy walczyć z populizmem, powinniśmy wspierać miasta, miasteczka i regiony – mówił Rafał Trzaskowski.
Pakt Wolnych Miast został utworzony w 2019 r. Burmistrzami-założycielami byli prezydent m.st. Warszawy Rafał Trzaskowski oraz burmistrzowie: Bratysławy – Matus Vallo, Budapesztu – Gergely Karacsony oraz Pragi – Zdenek Hrib. Obecnie w skład paktu wchodzą 36 miasta. Podczas spotkania w Warszawie dołączyły do nich Lwów i Mediolan.
– Walczymy w Ukrainie za naszą i waszą wolność, za wolność każdego demokratycznego państwa i każdego człowieka. Jest ciężko, ale wierzymy w nasze zwycięstwo. Ten świat musi być wolny – mówił Andrij Sadowy, mer Lwowa.
Deklarację Paktu podpisali również nowi burmistrzowie Berlina i Pragi. Specjalnym gościem spotkania była europejska minister ds. energii Kadri Simson, która również podkreślała rolę miast w budowaniu czystego, efektywnego i bezpiecznego systemu energetycznego. To ważny element na drodze do europejskiej gospodarki ograniczającej zużycie węgla.
Członkowie Paktu Wolnych Miast zajmują także takimi problemami jak migracje czy nierówności społeczne. Wspólnie chcą wzmocnić zaangażowanie obywatelskie. A dzięki wspólnej pracy mogą skoordynować swoje działania.
– Zależy nam, by europejskie miasta się rozwijały i współpracowały ze sobą. Nasze priorytety są bardzo podobne. W naszym wspólnym interesie jest wspieranie oddolnej demokracji. I razem robimy to w Europie – mówił Rafał Trzaskowski.
Członkowie Paktu zobowiązują się bronić demokracji i wspólnie zabiegać o dotacje z Unii Europejskiej dla swoich samorządów. Wśród celów paktu znajdują się również: współpraca w zakresie rozwoju miast, przeciwdziałania kryzysowi mieszkaniowemu czy dążenie do neutralności klimatycznej.
Dyskutowano także o roli demokracji w budowaniu pokoju i planach odbudowy Ukrainy po zakończeniu działań wojennych.