Sieć rowerowa w stolicy liczy już ok. 675 km. Lista miejsc, w których w minionym roku powstały nowe odcinki tras rowerowych lub też zostały przeprowadzone remonty, liczy kilkadziesiąt pozycji. Są to zarówno krótkie łączniki spinające istniejące trasy, jak i budowa długich i ważnych dróg rowerowych, zazwyczaj w ramach dużych inwestycji obejmujących kompleksową przebudowę całej ulicy.
Nowe centrum Warszawy
Rowerowym wydarzeniem roku w Warszawie była przebudowa alei Jana Pawła II i fragmentu ulicy Chałubińskiego na odcinku pomiędzy rondem ONZ a ulicą Nowogrodzką. Łącznie po obu stronach ulicy powstał ponad kilometr nowych tras o dużym znaczeniu komunikacyjnym. Dzięki wyznaczeniu przejazdów rowerowych na rondzie Czterdziestolatka oraz w osi ulicy Nowogrodzkiej, dla ruchu rowerowego zostały odblokowane zupełnie nowe relacje. Również patrząc z szerszej perspektywy, można stwierdzić, że w centrum nastąpiła epokowa zmiana. Przewymiarowana jezdnia, która bez większych zmian przetrwała od lat 60. XX wieku, ustąpiła miejsca nie tylko trasie rowerowej, ale również równym i szerokim chodnikom, szpalerom drzew oraz uporządkowanemu parkowaniu aut w nowych zatokach. Inwestycja wpisuje się w zapowiedzianą przez prezydenta Rafała Trzaskowskiego ideę Nowego Centrum Warszawy, czyli znacznej poprawy estetyki i funkcjonalności przestrzeni publicznej w Śródmieściu.
Duże inwestycje dla rowerzystów
Aleja Jana Pawła II nie była wyjątkiem. Budowa infrastruktury rowerowej jest w Warszawie już na stałe wpisana we wszystkie ważne projekty związane z przebudową ulic lub budową nowych. W ten sposób powstały drogi rowerowe m.in. na skrzyżowaniu ulic Grójeckiej i Racławickiej, wzdłuż Traktu Lubelskiego, Wału Miedzeszyńskiego, ulicy Górczewskiej przebudowanej po oddaniu kolejnego odcinka drugiej linii metra, wzdłuż alei Zjednoczenia (odc. Kasprowicza - Żeromskiego) remontowanej przez Zarząd Dróg Miejskich oraz nowego odcinka ulicy Woronicza, wybudowanego przez Urząd Dzielnicy Mokotów.
Kontynuacja rozpoczętych prac
Trzy pierwsze z wymienionych wyżej zadań znajdowały się pod pieczą Zarządu Miejskich Inwestycji Drogowych. ZMID to wyspecjalizowana jednostka miejska, która realizuje w Warszawie największe projekty drogowe. W minionym roku ZMID rozpoczął kompleksową przebudowę ciągu ulic Wybrzeże Szczecińskie i Wybrzeże Helskie. To skomplikowana wieloletnia inwestycja, która zgodnie z planem powinna zakończyć się na początku 2022 roku. Warto jednak na nią czekać – nad Wisłą po obu stronach ulicy powstaje właśnie spójna sieć tras rowerowych o łącznej długości blisko 5 km.
Łącznie w budowie lub remoncie jest teraz ponad 20 km infrastruktury rowerowej. Oprócz wspomnianego zadania realizowanego przez ZMID są to trasy m.in. wzdłuż ulic Anielewicza, Domaniewskiej, Jana Olbrachta i Piastów Śląskich, w Dolinie Służewieckiej oraz w alei Stanów Zjednoczonych.
Osobno warto wyróżnić szereg spójnych inwestycji w prawobrzeżnej Warszawie, a konkretnie na Gocławiu. W trakcie budowy są drogi rowerowe na ulicach Egipskiej i Saskiej (odc. Lizbońska - Ateńska) oraz pasy rowerowe na ulicach Umińskiego i Meissnera. Wraz z ukończonymi w zeszłym roku inwestycjami na ulicach Bora-Komorowskiego i Jugosłowiańskiej stworzą niemal kompletny szkielet tras rowerowych pomiędzy Trasą Łazienkowską a Trasą Siekierkowską.
Część spośród trwających prac pierwotnie miała się zakończyć jeszcze pod koniec 2020 roku. Na przeszkodzie stanęły jednak trudności organizacyjne i logistyczne, związane z trwającą pandemią. Korzystając z łagodnej zimy, kontynuuje się roboty budowlane, co pozwoli na oddanie do dyspozycji rowerzystów kolejnych odcinków już w pierwszym kwartale tego roku.
Nie zapomniano o remontach
Zdecydowanym priorytetem jest budowa nowych tras. Poprawa spójności sieci jest bowiem prostą drogą do zwiększenia ruchu rowerowego w mieście. Tempo remontów od kilku lat utrzymuje się na zbliżonym poziomie ok. 10 km rocznie. W 2020 roku nowa asfaltowa nawierzchnia pojawiła się m.in. na ulicach Belgradzkiej, Boboli, Powstańców Śląskich, Kasprowicza, Saskiej (odc. Waszyngtona - Zwycięzców), Wołoskiej, oraz w al. Armii Ludowej, al. Komisji Edukacji Narodowej oraz al. Zjednoczenia (odc. Marymoncka - Kasprowicza). Od dawna zdecydowana większość tras rowerowych w Warszawie ma już nawierzchnię asfaltową - ich odsetek wynosi ok. 70 proc. całej sieci i stale wzrasta.
Budżet Obywatelski w realizacji
Większość wymienionych remontów oraz zauważalna część innych inwestycji, w tym wszystkie prace prowadzone obecnie na Gocławiu – to projekty wybrane w głosowaniu mieszkańców w ramach Budżetu Obywatelskiego. Sukcesywnie wcielane są w życie projekty zgłoszone w poprzednich latach oraz prace nad terminową realizacją projektów składanych w najnowszych edycjach. W poprzednim roku w skali miasta wykonanych zostało ponad 30 obywatelskich projektów związanych z infrastrukturą rowerową.
W 2020 roku zrealizowano największy do tej pory projekt w historii Budżetu Obywatelskiego. Pod stołecznymi placówkami oświatowymi postawiono ponad 90 wiat rowerowych. Projekt został zrealizowany w terminie. Dzięki korzystnym cenom w przetargu, udało się postawić więcej wiat, dodatkowo rozbudowano też parkingi rowerowe pod szkołami i przedszkolami o kolejne stojaki rowerowe. W ramach tego samego zamówienia na rok przed terminem zrealizowano pomysł mieszkańców, polegający na zadaszeniu parkingów rowerowych przy stacjach metra na Ursynowie.
Budżet Obywatelski jest też w dużej mierze motorem napędowym wdrażania kontraruchu, czyli dopuszczania ruchu rowerów w obu kierunkach na ulicach jednokierunkowych dla samochodów. To zrozumiałe, biorąc pod uwagę, że w większości przypadków wykonane w ten sposób usprawnienia służą przede wszystkim lokalnej społeczności. Od tej reguły istnieją jednak wyjątki. Na ulicy Nowogrodzkiej, również dzięki kontraruchowi, sukcesywnie powstaje ważny rowerowy korytarz transportowy, stanowiący alternatywę dla jazdy Alejami Jerozolimskimi. W 2020 roku przybyło ponad 6 km ulic z kontraruchem rowerowym. Są to m.in. ulice Wybrzeże Kościuszkowskie, Spisaka, Sosnkowskiego i Staffa. Obecnie takie prace trwają m.in. na ulicach Cegłowskiej i Pankiewicza. Tym samym łączna długość odcinków ulic, które dwukierunkowe są tylko dla rowerzystów, przekroczyła już 50 km.
Dużo małych rzeczy
Na podstawie zgłoszeń napływających od mieszkańców, m.in. za pomocą mediów społecznościowych oraz Miejskiego Centrum Kontaktu 19 115, udało się wprowadzić wiele drobnych poprawek, takich jak obniżenie lub likwidacja krawężników (np. na skrzyżowaniu ulic Branickiego i Przyczółkowej, na ulicy Rosoła przy wyremontowanym parkingu, na skrzyżowaniu ulic Tamka i Wybrzeże Kościuszkowskie) czy też uporządkować oznakowanie (np. na na bulwarach wiślanych w rejonie skweru Kahla). Zamontowano ponad 400 stojaków rowerowych. Wyremontowano też torowiska w rejonie przejazdów rowerowych na rondzie Daszyńskiego, rondzie Żaba oraz przy skrzyżowania ulic Jagiellońskiej i Ratuszowej, co znacznie poprawiło komfort jazdy.
Wyjątkowy sezon Veturilo
Pandemia w szczególny sposób odbiła się na funkcjonowaniu Warszawskiego Roweru Publicznego Veturilo. Po obiecującym starcie sezonu, w kwietniu decyzją rządu wprowadzony został zakaz korzystania z rowerów publicznych na terenie całego kraju. Warszawa wielokrotnie apelowała o zmianę tego niekorzystnego przepisu, niemającego realnego związku z walką z koronawirusem. Konsekwentnie podkreślano, że rower jest bezpiecznym i ekologicznym środkiem transportu, doskonale skrojonym pod obecne trudne czasy.
Ostatecznie zakaz został uchylony na początku maja. Przez cały sezon rowery i terminale był regularnie dezynfekowane. Po zniesieniu zakazu działania operator systemu zaoferował zaś darmowe przejazdy dla personelu medycznego.
Dziewiąty sezon Veturilo zakończył się 30 listopada. Rowery były wypożyczane ponad 3,18 mln razy. Tylko w 2020 roku do systemu dołączyło ponad 64,5 tysiąca użytkowników. Blisko 92 proc. wypożyczeń dokonanych było przy użyciu aplikacji mobilnej – to o 3 proc. więcej niż w zeszłym roku. Pozostałe wypożyczenia rozpoczynały się przy użyciu terminali w stacjach.
Pandemia pośrednio przyczyniła się również do odłożenia w czasie planów znacznej rozbudowy i unowocześnienia Veturilo w kolejnych latach. Miasto planowało wybrać operatora na lata 2021-2028, który zarządzałby flotą blisko 6,5 tys. nowych rowerów i ponad 500 stacjami. Przetarg poprzedziły szeroko zakrojone konsultacje społeczne, ekspercka analiza i dialog techniczny z potencjalnymi operatorami. Kryzys finansowy, wywołany koronawirusem, sprawił, że nie udało się zrealizować tych założeń. Ostatecznie dzięki przetargowi pomostowemu utrzymana będzie ciągłość usługi. W tym roku operatorem w ramach nowej, krótkoterminowej umowy pozostaje firma Nextbike.
Rowerem po POW
W grudniu 2020 roku Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad oddała do użytku dwa odcinki Południowej Obwodnicy Warszawy wraz z nowym mostem przez Wisłę. W cieniu drogi szybkiego ruchu przebiega sieć tras rowerowych o długości blisko 16 km i powiązanych z nimi dostępnych dla rowerów asfaltowych dróg serwisowych o długości 11 km. Cały czas toczą się roboty wykończeniowe, jednak trasa jest już przejezdna.
