Nie być obojętnym
Uroczystość rozpoczęło odczytanie przez wicemarszałka Sejmu Włodzimierza Czarzastego, listu od marszałka Sejmu Szymona Hołowni:
– Pamięć o Zagładzie nie może odejść wraz z ostatnimi świadkami. Holokaust stanowi przestrogę do czego może prowadzić banalizacja zła, zgoda na nienawiść – napisał marszałek Hołownia.
Do zebranych zwróciła się też marszałek Senatu, Małgorzata Kidawa-Błońska:
– Naziści mogli przejść do eksterminacji Żydów tylko dlatego, że tak niewielu się sprzeciwiało. Że tak wielu stało z boku - mówiła. – Pamiętajmy o 11. przykazaniu: „Nigdy nie być obojętnym”.
Głos zabrała również wiceambasador Izraela, Shani Tayar.
– Po co nam dziś to święto? Bo ta pamięć nie może być indywidualna. Musimy o tym pamiętać razem. Masakra 7 października i wojna, która się tego dnia rozpoczęła uświadamia nam, że zawołanie „Nigdy więcej wojny” jest wciąż aktualne – mówiła Shani Tayar.
Pusty tramwaj
Tomasz Bratek, zastępca prezydenta Warszawy odczytał list prezydenta Rafała Trzaskowskiego:
– Na ulice Warszawy wyjedzie zabytkowy tramwaj z lat czterdziestych XX wieku. W miejscu numeru będzie miał gwiazdę Dawida – tak jak tramwaj, który w latach 1941-1942 jeździł w getcie warszawskim. Będzie przypominał o tamtym strasznym czasie, kiedy naziści postanowili wymordować część mieszkańców naszego miasta, tylko dlatego, że są Żydami – napisał prezydent Warszawy. – Dlatego ten tramwaj będzie jutro pusty. Tak jak i my mamy pustkę w sercach, kiedy zdajemy sobie sprawę z ogromu tej tragedii.
Prezydent przypomniał, że Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu obchodzony jest 27 stycznia, w rocznicę wyzwolenia niemieckiego obozu koncentracyjnego w Auschwitz przez Armię Czerwoną. A dziś ta sama rosyjska armia dokonuje zbrodni w ukraińskich wsiach i miastach.
– Czy świat stał się głuchy na nasz krzyk: „Nigdy więcej wojny”? Wołajmy więc z Warszawy w tym szczególnym dniu jeszcze głośniej: „Nigdy więcej wojen!” (…), by w przyszłości w żadnym mieście nie musiał jeździć żaden pusty tramwaj upamiętniający tragedie jakiegokolwiek narodu – zakończył prezydent Warszawy.
Na zakończenie uroczystości Adrianna Dorociak, aktorka Teatru Żydowskiego, odśpiewała pieśń „Warszawo ma”. Potem odbyła się modlitwa ekumeniczna i składanie wieńców pod Pomnikiem Bohaterów Getta.
