Serwis korzysta z plików cookies. Korzystanie z witryny oznacza zgodę, że będą one umieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Mogą Państwo zmienić ustawienia dotyczące plików cookies w swojej przeglądarce.

Dowiedz się więcej o ciasteczkach cookie klikając tutaj

Norwid jakiego nie znamy

29-09-2021 21:37 | Autor: Mirosław Miroński
W tym roku przypada dwusetna rocznica urodzin Cypriana Kamila Norwida, właściwie Cypriana Ksawerego Gerarda Walentego Norwida herbu Topór. Ten wybitny twórca – poeta, prozaik, dramatopisarz, eseista, grafik, rzeźbiarz, malarz i filozof urodził się 24 września 1821 w Laskowie-Głuchach. Zmarł na obczyźnie 23 maja 1883 w Paryżu. Zapisał się w polskiej kulturze złotymi zgłoskami jako jeden z największych romantyków. Jest uznawany za ostatniego z czterech najważniejszych polskich poetów tego okresu. Wielu znawców literatury umiejscawia jego twórczość w klasycyzmie i parnasizmie (prądzie literackim powstałym we Francji w drugiej połowie XIX wieku). Parnasizm był nurtem przejściowym pomiędzy romantyzmem i symbolizmem. Wywarł też wpływ na twórców z pokolenia Młodej Polski.

Niezależnie od tego, który z poglądów literaturoznawców jest bliższy prawdy, życie Norwida było trudne i upływało w biedzie. Znaczną jego część Norwid spędził za granicą, m. in. we Francji (w Paryżu), gdzie utrzymywał się z rozmaitych prac dorywczych. Wpływ na jego status miał zapewne fakt, że twórczość Norwida była trudna dla ówczesnych odbiorców. Z tego też powodu została częściowo zapomniana po jego śmierci. Przywrócono go do artystycznego życia dopiero w okresie Młodej Polski, do czego przyczynił się w dużej mierze Zenon Przesmycki-Miriam a także Władysław Stanisław Reymont.

Spór o Norwida trwa do dziś. Dwusetna rocznica urodzin wieszcza dała asumpt do wznowienia dyskusji na temat jego roli w literaturze i polskiej kulturze w ogóle. Temu miała służyć Ogólnopolska Interdyscyplinarna Konferencja Naukowa „Norwid widziany dzisiaj” w Muzeum Niepodległości w Warszawie. Podjęta podczas niej debata posłużyła do dyskusji o Cyprianie Kamilu Norwidzie. Zamiarem organizatorów była podjęcie próby zmiany niesprawiedliwych ocen na temat jego samego i jego twórczości. Być może po konferencji określenia: „nieznany”, „zapomniany” będą pojawiały się znacznie rzadziej w odniesieniu do osoby wielkiego mistrza, a opinie o jego twórczości jako „trudnej” i „niezrozumiałej” staną się nieaktualne. Być może poruszane przez niego tematy i inspirujące go zagadnienia spotkają się z większym zrozumieniem współczesnych odbiorców. Może są one na tyle aktualne, by trafić do świadomości dzisiejszych pokoleń młodych Polaków i nie tylko. Zawierają bowiem dużą dozę uniwersalizmu. Tego rodzaju panele dyskusyjne, jak te, które miały miejsce podczas konferencji Muzeum Niepodległości, pozwalają uczestnikom na podróże w czasie i przestrzeni, służą też lepszemu poznaniu geniuszu Norwida.

Konferencja stała się okazją do spojrzenia na niezwykłą biografię Norwida, która zapewne przełożyła się na jego twórczość. Przeanalizowanie jej w kontekście epoki, w której żył, a także w świetle obiektywnych uwarunkowań może wiele wyjaśnić, jeśli chodzi o jego postawę artystyczną. Nowe światło na poezję Cypriana Kamila Norwida z pewnością wpłynie na to, że stanie się ona łatwiejsza do zrozumienia i bliższa współczesnym czytelnikom. Zapewne łatwiej będzie można znaleźć odpowiedzi na pytania nurtujące badaczy jego twórczości i zwykłych odbiorców.

Mimo że wkład Norwida w polską kulturę i literaturę jest niekwestionowany, on sam postrzegany jest jako twórca trudny w odbiorze i niezrozumiały. Przez to plasuje się w ocenie wielu znawców literatury i licznych odbiorców za Adamem Mickiewiczem, Juliuszem Słowackim i Zygmuntem Krasińskim.

Aby te oceny były bardziej obiektywne, konieczne jest lepsze poznanie twórczości Norwida. Analizy, debaty, badania interdyscyplinarne z udziałem znawców z zakresu literatury, muzealników, biografów i językoznawcy. Oczywiście, potrzebny jest też udział historyków sztuki, a nawet socjologów mogących badać uwarunkowania społeczne mające wpływ na życie wieszcza. Konferencja „Norwid widziany dzisiaj” przyczyniła się do powstania bogatej drecenzowana publikacji pokonferencyjnej dokumentującej treść wygłaszanych referatów. Warto ją popularyzować, aby dotarła do jak najszerszego grona zainteresowanych tematyką twórczości C. K. Norwida, jego twórczym wkładem w nowoczesną polską literaturę i kulturę oraz zasługami dla rodzimej sztuki.

Wróć