Grafiteka jest formą prezentacji dokonań tych artystów, którzy poświęcili się grafice. Pozwala zaobserwować nowe trendy we współczesnej grafice polskiej. Pozwala też przyjrzeć się tradycyjnym technikom, takim jak: linoryt, litografia, serigrafia, akwaforta, akwatinta etc. Te dwa aspekty towarzyszą Grafitece od jej początków.
Tegoroczna dziesiąta edycja Grafiteki jest wydarzeniem szczególnym. Jest potwierdzeniem faktu, że pozycja grafiki, mimo upływu lat, w naszym kraju jest wciąż silna. Jest też niezwykle cennym przeglądem, w którym spotykają twórcy środowiska warszawskiego, prezentując swoje najróżniejsze wizje artystyczne.
W Polsce mamy kilka, może kilkanaście wyróżniających się towarów eksportowych, z których możemy być dumni. Słowa „towary” używam w przenośni, bo nie tylko o towary chodzi. Podobnie jak osiągnięcia naukowe albo produkty myśli technicznej, również niektóre osiągnięcia ze sfery kultury cieszą się uznaniem, wykraczającym daleko poza granice naszego państwa. Bez wątpienia należy do nich polska grafika. Ta szczególna dziedzina sztuk wizualnych cieszyła się wielkim uznaniem znawców tematu niemal na całym świecie. Dotyczy to zarówno grafiki artystycznej, jak i użytkowej, której sztandarowym osiągnięciem był polski plakat od lat powojennych aż do lat 80. i początku 90. Był to czas jego wielkiego tryumfu. Ukuto nawet termin „polska szkoła plakatu”, której rzeczywistymi twórcami byli wybitni artyści, tacy jak Tadeusz Trepkowski, Henryk Tomaszewski (u którego miałem przyjemność studiować), Jan Lenica, Waldemar Świerzy, Jan Młodożeniec, Franciszek Starowiejski, Jerzy Czerniawski i wielu innych. Plakat, będący z założenia uliczną formą, stał się obiektem niemającej odpowiednika nobilitacji, dzięki czemu otworzył sobie drogę na salony wystawowe, trafił do galerii i muzeów. Podobnie mocną pozycję zajmowała polska ilustracja i grafika artystyczna.
Plakat stał się też obiektem zainteresowania kolekcjonerów. Jego wysoką pozycję na świecie wzmacniały także Biennale Plakatu Polskiego w Warszawie, które cieszyło się wielkim prestiżem wśród twórców i krytyków z różnych rejonów świata. Każdorazowo wydarzenie to przyciągało rzesze odwiedzających. Działo się tak jeszcze długo po tym, kiedy w Europie zachodniej, Stanach Zjednoczonych i w Japonii plakat zaniknął, niemal doszczętnie ustępując wielkoformatowym bilbordom. Nieco łagodniejszy proces zachodził w dziedzinie określanej grafiką artystyczną, która poddana została przeobrażeniom związanym z rozwojem nowoczesnych technik drukarskich zwłaszcza z drukiem cyfrowym i cyfrową obróbką obrazu.
Dzięki technologii cyfrowej grafika w ostatnich latach wzbogaciła się o nowe środki wyrazu. Matryca, która przez całe wieki była sednem grafiki, przybrała teraz całkiem inną formę, coraz częściej zostaje zastąpiona przez obraz cyfrowy. Nic dziwnego, że ciężkie kamienie litograficzne, blachy metalowe, podłoża drewniane, czy też wykonane z tworzyw sztucznych, są zastępowane przez nowoczesną technologię, mniej kłopotliwą w obróbce. Cyfryzacja obrazu pozwala na uzyskiwanie podobnych efektów, co w technikach tradycyjnych, ale też na odkrywanie nowych środków wyrazu niedostępnych w tradycyjnych technikach. Oczywiście, nowa technologia ma swoich zwolenników, jak też przeciwników. Nie wdając się w tego rodzaju dyskusję, można zauważyć, że jest ona coraz chętniej wykorzystywana w grafice.
X Jubileuszowa Wystawa Grafiteki „Grafiteka” to wydarzenie, które powinno zainteresować wszystkich złaknionych kontaktu ze sztuką, ale też tych, którzy na co dzień nie mają z nią kontaktu.
Warto więc udać się do siedzibie Okręgu Warszawskiego ZPAP przy ul. Mazowieckiej 11 A w Warszawie, aby przeżyć samemu emocje towarzyszące spotkaniu z grafiką. Wystawę można oglądać do 27 marca 2024.
