Serwis korzysta z plików cookies. Korzystanie z witryny oznacza zgodę, że będą one umieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Mogą Państwo zmienić ustawienia dotyczące plików cookies w swojej przeglądarce.

Dowiedz się więcej o ciasteczkach cookie klikając tutaj

Użyczyła swej twarzy Syrence Warszawskiej

04-08-2021 20:40 | Autor: Mirosław Miroński
Z okazji 77. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego Muzeum Niepodległości przygotowało niezwykłą wystawę w Galerii Brama Bielańska. Jest ona poświęconą Krystynie Krahelskiej, która jako młoda dziewczyna (przed wybuchem II wojny światowej) pozowała rzeźbiarce Ludwice Nitschowej przy tworzeniu pomnika Syrenki Warszawskiej. Wystawa pokazuje najważniejsze momenty z życia Krystyny Krahelskiej i jej związek z godłem Warszawy.

Krystyna Krahelska w swoim krótkim życiu dała się poznać jako etnografka, poetka, śpiewaczka, harcerka, łączniczka oraz sanitariuszka. Dziś pamiętamy o niej przede wszystkim dzięki pomnikowi, do którego pozowała. Rzeźba z jej twarzą od 1939 roku nieprzerwanie zdobi brzeg Wisły, wpisując się w panoramę Warszawy.

„Krystyna Krahelska wiedziała, że ona jest tym symbolem Warszawy i nieraz miałam takie wrażenie, że może to ją pchnęło do takich niebezpiecznych, bardzo konspiracyjnych prac podczas okupacji” - wspominała Ludwika Nitschowa.

Krystyna Krahelska zaangażowała się w działalność konspiracyjną Związku Walki Zbrojnej. 28 lipca 1944 roku pod pseudonimem „Danuta” została przydzielona jako sanitariuszka do plutonu 1108, wchodzącego w skład dywizjonu „Jeleń”. Przed wybuchem Powstania napisała swój ostatni wiersz odzwierciedlający jej nastrój:

„Chryste Panie z przydrożnych połamanych krzyży

Daj nam, Chryste przydrożny, silną wolę życia!

I daj nam śmierć żołnierską – jeśli umrzeć trzeba.

Poprzez ciemność i burze daj nam iść najprościej

Drogą do nowej Polski, drogą do wolności.”

Od 1928 roku pisała wiersze i piosenki. Najbardziej znana jest „Hej, chłopcy, bagnet na broń” napisana w styczniu 1943 dla żołnierzy „Baszty”.

1 sierpnia o godz. 17-tej, w godzinie „W”, gdy wybuchło Powstanie jej pluton otrzymał zadanie odbicia z rąk Niemców redakcji i drukarnii „Nowego Kuriera Warszawskiego” (od strony ul. Polnej, blisko Placu Unii Lubelskiej). Podczas ratowania rannego kolegi została trzykrotnie postrzelona w klatkę piersiową. Była operowana w szpitalu powstańczym przy ul. Polnej 34, jednak z powodu odniesionych ran zmarła 2 sierpnia nad ranem. Została pochowana w ogródku przy ul. Polnej 36. Po wojnie jej zwłoki przeniesiono na stary cmentarz na Służewie. Na nagrobku wyryto pierwszą zwrotkę jej piosenki „Hej, chłopcy, bagnet na broń”. Pośmiertnie została awansowana do stopnia plutonowego Armii Krajowej oraz odznaczona orderami.

Partnerzy wystawy: Szkoła Podstawowa nr 212 im. Krystyny Krahelskiej, Muzeum Powstania Warszawskiego, Archiwum Akt Nowych. Wystawie towarzyszy zbiór fotografii „Czy wiesz ile jest Syrenek w Warszawie?” autorstwa Moniki Gligi ilustrujący zagadnienie wykorzystania wizerunku Syrenki Warszawskiej w przestrzeni miejskiej. Ekspozycje można oglądać do 28 sierpnia br. Galerii Brama Bielańska, ul. Czujna.

Wróć