Idea budowy Świątyni Opatrzności Bożej narodziła się w XVIII wieku, jako wotum wdzięczności narodu polskiego za uchwalenie Konstytucji 3 Maja. Posłowie Sejmu Czteroletniego uchwalili, że tak ważne wydarzenie w historii Polski zasługuje na godne upamiętnienie. Król Stanisław August Poniatowski planował wzniesienie świątyni na skarpie nad wąwozem Agrykola, naprzeciw Zamku Ujazdowskiego. Niestety, na drodze do realizacji tej idei stanęły wojny i rozbiory, które zatrzymały budowę na długie lata.
Powrót do budowy w II Rzeczpospolitej
Po odzyskaniu niepodległości, w 1921 roku Sejm Ustawodawczy wrócił do zobowiązania Sejmu Czteroletniego. Nowym miejscem budowy wybrano Pole Mokotowskie. Projekt świątyni miał być monumentalnym pomnikiem narodowym, upamiętniającym odrodzenie Polski oraz bohaterów walczących za jej niepodległość. Budowa finansowana z budżetu państwa oraz składek publicznych miała być jednym z największych projektów architektonicznych w odrodzonej Polsce
W 1929 roku Ministerstwo Robót Publicznych ogłosiło konkurs na projekt Świątyni Opatrzności Bożej. Wymogi konkursu były bardzo rygorystyczne, a jednym z głównych było zapewnienie miejsca dla 5 tysięcy wiernych. Spośród 58 nadesłanych prac, nagrodzono projekty Bohdana Pniewskiego, Zdzisława Mączeńskiego oraz Jana Witkiewicza. Pniewski przedstawił projekt kościoła-wieżowca, który zyskał największe uznanie.
Problemy z realizacją projektu
Pomimo wysokiej jakości nadesłanych projektów, żaden z nich nie zadowolił episkopatu. Duchowni uważali, że żaden z projektów nie oddaje odpowiednio katolickiego ducha. Kardynał Aleksander Kakowski podkreślał: „Episkopat chce, ażeby we wszystkich szczegółach świątyni Opatrzności Bożej były obmyślane, odczuwane i uwzględniane potrzeby kultu katolickiego, myśli katolickiej, ducha katolickiego”. Wobec krytyki duchowieństwa, konieczne było ogłoszenie nowego konkursu.
Drugi konkurs i niedoszła realizacja
W 1931 roku ponownie wygrał projekt Bohdana Pniewskiego. Jego koncepcja zakładała budowę monumentalnej wieży, która miała sięgać 100-110 metrów wysokości, czyniąc Świątynię Opatrzności Bożej najwyższym budynkiem w Polsce. Mimo licznych poprawek i zmian w projekcie, prace budowlane przerwano z powodu wybuchu II wojny światowej.
Pomimo licznych prób realizacji, budowa Świątyni Opatrzności Bożej była wielokrotnie przerywana. Po 1989 roku prymas Józef Glemp powrócił do idei wzniesienia świątyni, a budowę ostatecznie rozpoczęto w 2002 roku. Jednakże koncepcje architektoniczne budowli po raz kolejny były przedmiotem licznych kontrowersji i dyskusji.
Fot. wikipedia
